تقدیم ب :........................................................................................................................ 3
فهرست مطالب............................................................................................................... 4
تقریظ مولوی عبدالرحم مالزهی )سربازی(.................................................................. 5
تقریظ د تر اصغرقائدان................................................................................................ 6
تقریظ د ترمجند حاجی بابایی...................................................................................... 1
تقریظ د ترمحس الویری............................................................................................. 1
مقدمه ....................................................................................................... 9
غرض بازنویسی تاریخ ننست، بررسی تاریخ است........................................................... 9
طرح چند سوال کلی..............................................................................31
فصل اول: حوادث دوران کودکی ..........................................................31
چگونگی سپردهشدن پنامبر  ب دای ...........................................................................76
منظور از شق الصدر.....................................................................................................44
فصل دوم: حوادث دوران جوانی ............................................................11
شر ت یا عدم شر ت پنامبرصدر جنگ فجار........................................................36
فصل سوم: حوادث دوران نبوت ..............................................................13
آغازوحی وورق ب نوفل...........................................................................................44
داستان غراننق...............................................................................................................55
علت هجرت ب مدین ودالیل انتخاب مدین .................................................................61
حادث افک و برائت عایش ل..................................................................................16
قلم و اغذ خواست پنامبرصدر بستربنماری )قرطاس(............................................94
منابع و مآخذ.........................................................................................311

»و سانى در راه ما وشش نند آنان را ب راههاى خویش رهنمون شویم«
تالش و زحمات دانشجوی ارجمند آقای موسی عزیزی پنرامون شعب هایی اهیم و حسیاس از
حنات طنب خاتم النبنن صقابل تقیدیر و سیتایش اسیت، )قطی نظیر از چگیونگی صیحت
برخی از استدالالت و توضنحات(.
اینجانب، آقای عزیزی را مسافر دریای مواج و طوفانی تاریخ میبنینم، و امنیدوارم ی بیا
ننروی عظنم اخالص، استقامت و مجاهدتها، عنقریب ب ساحل ام و امان حقنقیت خواهید
رسند، زیرا حد توفنق ما در تسخنر منازل سعادت بست ب معنار مجاهدتها و منیزان رنجهیائی
است می شنم.
ادام ای راه سعادتبخیش و توفنیق روزافیزون و بینش از پینش را بیرای ایی دانشیجوی
مخلص از بارگاه خداوند منان مسئلت دارم.

جناب آقای عزیزی دانشجوی گرانقدر!
از ای ب تاریخ اسالم با دیدهای نقادان و تحلنلی نگاه می نند سزاوار تقدیر و سپاسند،
مطالبی را طرح ردید و بخوبی هیم از عهیده آن برآمدیید انشیا اهلل ماییة روشی بننیی و
روش اندیشی دانشجویان عزیز و عالقمند ب تاریخ اسالم گردد، از حضیرت ربیوبی خواهیان
موفقنت شما هستم.

مباحثی آقای عزیزی در بارة بخشهایی از زندگی رسول ا رم صنوشت انید، حیاوی
نکات ارزشمند و بدیعی است. صرف نظر از درستی یا نادرستی استدالالت ایشان، توانمندی
ذهنی و نکت سنجی دقنق ایشان در اقامی اسیتدالل قابیل توجی اسیت، ادامیة ایی راه قطعیا از
ایشان، محققی نکت سنج در تاریخ اسالم تربنت خواهد رد. امندوارم خداوند توفنیق هرچی
بنشتر ایشان ب پنشبرد، »روح حقنقتجویی« در ای آب و خاک را اعطا نماید.

» ب راستی برای شما، در رسول خدا سرمشقى ننکوست«
انبوه آثار پدید آمده در باره جنب های مختلف زندگی پنامبر صبرآورندة نناز روزافزون
ما ب شناخت ابعاد پنامبر خاتم ننست، تنوع ننازها، مستلزم تنوع آثیار در ایی زمننی میی باشید .
باید وشند متناسب با خواست ها و توانائنهای علمیی اقشیار مختلیف اجتمیاعی بی شناسیاندن
چهرة اسوة حسنة بشریت پرداخت.
تالش شایسیت تقیدیر دانشیجوی سیختکوش و خیوش ذوق، آقیای موسیی عزییزی بیرای
گردآوری و تنظنم اطالعاتی پنرامون پارهای مقاط حساس زندگی حضیرت ختمیی مرتبیت
ص محل شبهات و ابهامهاست میتواند افقی تازه در ذه جوانان و نوجوانان شیورمان
بگشاید و آنان را ب مطالعة بنشتر برانگنزاند.
امند است ای اثر سرآغاز حر تی جدیتر برای مؤلف گرامی باشد.

احلمد هلل رب العاملني والصالة والسالم على سيد املرسلني وآله الطاهرين وأصحابه اجملاهدين.
چ عظمتی، چ مقامی، چ سری، او ]پنامبر[ چ دعایی را ورد رده بود طلسم میادی
دننا را شکست. او با چ زبانی از خدا خواست بود درهای آسمان ب فراخی بیر او گشیوده
شدند، چگون ایستاده بود همة خفتگان بندار شدند، راه را چگونی قیدم برداشیت بیود ی
همة خارهایش گل شدند و راستی ای نسنم عنبری از جا وزید بوی جانپرور آن مشام
انسانها را مست و عاشق خود رد.
چ عاملی باعث شد ب سرعت دی او جهانگنر شود و نام مقدسش بر سر زبانها چون
عسل شنری و خاک پای او توتنای چشم انسانها گردد.
چ انگنزهای باعث شد آنانی تشنة خون او بودند ب سرعت ب دی او روی آورند،
و چون پروان های عاشق و مرغان بیجان، الم او را آوییزه گیوش، و جیان فیدایش ننید و
شمشنرهایی قصد جان او را رده بودند در ننیام شیده و گی ردن دشیمنانش را قلیم ننید،
پاسخ و رمز ای چراها در دو لم است، گذشت و یکرنگی.
سخ گفت در بارة سنره و سنت پنامبر گرامی اسالم حضرت ختمی مرتبتص ار بسنار
دشوار و مشکلی است، عالوه بر ای سخ از حوادث و اتفاقیاتی ی بیرای ایی بزرگیوار از
ابتدای تولد تا هنگام رحلت ننز ب وقوع پنوسیت، خیود اح تنیاج بی دقیت فیراوان و یافی را
میطلبد، خصوصا در ای ارتباط مؤرخان در میورد ییک حادثی و روییداد دییدگاه هیای
متفاوت و گوناگون دارند و در ارتباط با یک حادث نظر واحدی را شاهد ننسیتنم ، لیذا بیر آن
شدم تا چنن حوادثی مؤرخان دیدگاههای متفاوتی دارند را مورد بررسی قرار دهم.
حوادث دوران پنامبر صرا میتوان ب س دست تقسنم نمود:
7 -حوادث دوران ود ی. 4 -حوادث دوران جوانی. 3 -حوادث دوران بعثت.
با ای وجود شاید مبهمتری حوادث برای مسلمانان امروزی حوادثی باشید ی در دوران
بعثت برای پنامبر اتفاق افتاده است، چرا هریک از دو فرق اسالمی در ای میورد ن ظرییاتی
را ارائ میدهند باهم سازگاری و سنخنت ندارد.

78 بررسی وقایعی از زندگی نبی ا رم 
وضعنت نابهنجار و جهان پر از ظلم و بیعدالتی و تجاوز و خصیومت و بیی مهیری باعیث
ظهور و بعثت پنامبر گرامی اسالم صگردید.
تا قبل از بعثت پنیامبر صاگرچی علیوم مختلیف رشی د یرده بیود و تجربی هیای بسینار
بااهمنتی سب و آداب و هنر رشد رده بود و فلسف ها و افکار گوناگون رواج یافت بود، اما
با ای هم سبکمغزی و بیفکری بر انسانها غلب داشت و ملتهای بسناری ب جایگاهی فروتیر
از منزلتی پرآوازه شایست آنها بود سقوط ردند، بتپرستی و موهومپرستی تمدنهای مصر
و یونان و هند و چن و امپراطور روم و ایران را نابود ساخت بود و سقوط در دره ننستی را بیر
آنها تحمنل رد. انسانی خداوند او را خلنف خود در زمن قرار داده بود، بندهای شید ی
مقهور بیارزشتری چنزها در آسمانها و زمن گردید.
بتپرستی بر دی ابراهنمی حمل برد، ن آنگونی ی زنبورهیا بی برگهیای بهیاری هجیوم
میبرند، بلک ب مانند ملخهائی ب باغهیای پر محصیول حملی میی ننید و آن را بی بنابی انی
خشک و لم یزرع مبدل میسازند.
عظنمتری مصنبتی در اثر تجاوز بتپرستنها ب ادیان وارد آمد، آن چنزی بیود ی بیر
شریعت حضیرت عنسیی بی میریم وارد شید و آن را بی نحیو دردآوری دگرگیون سیاخت،
روشنائنش را ب تاریکی گرداند و اندیش اش را یک معمای پنچنده رد.
وقتی قرن ششم منالدی فرا رسند منارههای هدایت در شرق و غرب زمین خیاموش شیده
بود و شنطان حضور خود را در مناطق بسنار وسن و گسیترده رو بی فزونیی نهیاد و خارهیای
ِشت خود را امتدادیافت میدید.
باآلخره زمن جنگلی هراسناک بود بیرحمیی، جسیارت، تجیاوز و شیتار آن را فیرا
گرفت بود و انسانهای ضعنف از نصرت امننت و آرامش محروم بودند، هرگون ننکیی و خنیر
در آغوش بتپرستی قرار میگرفت ب عقل فر میورزید، خدا را فراموش می رد و در
برابر دروغگویان دجال تسلنم میشد.
پنامبر صبا بعثت خویش دننایی را دگرگون ساخت و دننایی تازه آفریید ی در آن بی
انسانها عدل و عدالت و برقراری دوستی و مودت و آزادی و برابیری را آموخیت، دننیایی را

مقدم 77
آفرید تماشاگران را مات و مبهیوت خیویش نمیود و باعیث گردیید تیا پایی هیای ظلیم و
بیعدالتی و اخالق زشت و نکوهنده ای جهان محو شد، او ب انسانها رامت و عزت آنها را
یادآوری نمود، و هنگامی ب حقنقت وجیود ارزش خودشیان پیی بردنید بیر آن شیدند تیا
جهانی را از ظلم و ستم برهانند و موفق ب ای ار ننز شدند.
در شرح حال نبی ا رم صبا آن ما او را مبعوث از جانب خداوند و راهنمای بشریت
میداننم و دی او را املتری ادیان و خود او را خاتم انبنا میشناسنم، و بدی جهیت دیی
او را برتر از زمیان و مکیان و مصیون از تغننیر میی دانینم، ن اچیاریم سینر حیوادث تیاریخی را
بدانگون در طبنعت و در عالم ماده اتفاق افتاده است، دنبال ننم. پنامبر ا یرم صماننید
هر بشری از پدر و مادری ب دننا آمده و بزرگ شده و ازدواج رده و سیرانجام از دننیا رفتی
است. زاد و مرگ، رشد و بلوغ و جوانی و پنری، سرنوشت محتوم هر موجود زندهای اسیت .
در زندگانی او از ای جهت امر خیارق العیاده وجیود نیدارد . اگیر در بیارة او از روی تیاریخ
داوری می ننم باید امور خارق العاده و معجزات را ب جنب الهی او منسوب سازیم، و در آن
از روی اعتقادمان سخ بگوینم و اگر تاریخ در ای باره سا ت باشد ما ای سکوت را ب نفی
و انکار بدل نکننم و فقط در باب معجزهای تاریخی است تأ ند نینم ، و آن قیرآن اسیت
ثابت شده است ابدی است و سی را یا رأی آن نبوده است نظنر و ماننیدی بیرای آن
بناورد، و قول خداوند و وعده او آن را حفظ خواهد رد و از هر تغننیر و تبیدیل مصیون
خواهد داشت، در طی چهارده قرن ب حصول و انجاز پنوست است و تا آخر ننز چنن خواهد
بود. و از اینجاست بنابر بشر بودن پنامبر تنها در مورد اتفاقات و حوادثی نمیی تیوان اظهیار
نظر و عقنده رد حکم آن در قرآن اثبات شده است، اما در مورد اتفاقات و حوادثی ی
حکمی در ای باره در قرآن ننامده است روایتهای متعدد و متفاوت و گاهی مغایر باهم وجود
دارد انسان برای درک و فهم و تشخنص روایت درست از نادرست باید حس نجکی او و
تنزبننی خویش را ب ار بندد و تحت تأثنر هرگون روایت و نقل قیولی قیرار نگنیرد . هرچنید
مباحث ذ ر شده جای تحقنق و بررسی زیادی را میطلبد، از مجموع مباحث ذ یر شیده در

74 بررسی وقایعی از زندگی نبی ا رم 
ای تاب هم میتوان ب موارد مشاب و مغایر ومتضاد پی برد، و هم میتوان خود در اینگونی
مباحث نتنج لی و اصلی را گرفت.
امندوارم مباحث ذ ر شیده راهیی باشید بیرای شیناخت بهتیر حیوادث دوران پنیامبر و
آشنایی امل با سنره و سنت پنامبر ا رم ص.
در پایان از زحمات اساتند بزرگوار جناب آقای د تر الویری، د تر قائدان، د تر حیاجی
بابایی و استاد عبدالرحمان سربازی و مسئولن محترم داراإلفتا و التحقنق چابهار ی در تهنی
و تنظنم ای اثر مرا راهنمایی و مک نموده اند تشکر و قدردانی مینمایم.
همچنن از لن دوسیتان ی بیا اینجانیب همکیاری نمودنید ، خصوصیا آقاییان حفنیدی،
رحمانی، شافعی و مبار ی مال تشکر و قدردانی را دارم.

 سخن‌گفتن در بارۀ سیره و سنت پیامبر گرامی اسلام حضرت ختمی مرتبت کار بسیار دشوار و مشکلی است، علاوه بر این سخن از حوادث و اتفاقاتی که برای این بزرگوار از ابتدای تولد تا هنگام رحلت نیز به وقوع پیوست، خود احتیاج به دقت فراوان و کافی را می‌طلبد، خصوصاً در این ارتباط که مؤرخان در مورد یک حادثه و رویداد دیدگاه‌های متفاوت و گوناگون دارند و در ارتباط با یک حادثه نظر واحدی را شاهد نیستیم، لذا برآن شدم تا چنین حوادثی که مؤرخان دیدگاه‌های متفاوتی دارند را مورد بررسی قرار دهم.