«مقدمه مؤلف» ................................ ................................ ................................ ..........5
«حديثي جامع در رابطه با احوال مردگان» ................................ ........................... 9
«عذاب قبر حق است»................................ ................................ .............................17
«اسبابي كه منجر به عذاب قبر ميشوند» ................................ ..........................23
اول: كفر و شرك به خداوند عزوجل..........................................................................23
دوم: نفاق ....................................................................................................................27
سوم: رويگرداني از ذكر و ياد خداوند ......................................................................28
چهارم: پرهيز نكردن هنگام ادرار، سخنچيني و غيبت...............................................29
پنجم: وام.....................................................................................................................31
ششم: غلول (خيانت، و دزدي از مال غنيمت) ...........................................................33
هفتم: فرو انداختن پاچه شلوار به سبب تكبر و خودنمايي.........................................34
هشتم: نوحه بر ميت....................................................................................................35
نهم: ارتكاب عمل بد ..................................................................................................36
حديثي در رابطه با انواع عذابها به سبب انجام گرفتن انواع گناهان.........................37
اسباب و عواملي كه انسان را از عذاب قبر نجات ميدهند................................ 42
يك: توحيد..................................................................................................................42
دو: شهادت در راه خدا ...............................................................................................43
سه: حفاظت و حراست از سرزمين اس�مي................................................................45

4 عذاب قبر و راههاي نجات از آن در پرتو شريعت
چهار: خواندن سوره ملك...........................................................................................46
پنجم: اطاعت و بندگي خداوند متعال.........................................................................47
شش: مرگ بر اثر بيماري شكم (انواع بيماريهاي شكم از جمله آپانديسم، اسهال و
ورمشكم بر اثر هپاتيت و ...)......................................................................................49
هفت: مردن در روز جمعه يا در شب جمعه...............................................................49
اي برادر مسلمان و اي بندهي خدا!.............................................................................50
اي برادر و اي خواهر مسلمان! ...................................................................................51

إن الحمد الله نحمده ونستعينه ونستغفره ونعوذ باالله من شرور أنفسنا ومن سيئات أعمالنا،
من يهده االله فلا مضل له ومن يضلل فلا هادي له وأشهد أن لا إله إلا االله وحده لا شريک له
وأشهد أ ً ن محمدا عبده ورسوله.

«اي كساني كه ايمان آوردهايد! آن چنان كه شايسته ترس خداست، از او بترسيد و به
جز در حالت مسلماني نميريد».

«اي مردم! بترسيد از (خشم) پروردگارتان، آن پروردگاري كه شما را از يك انسان
آفريد و همسرش را از نوع او آفريد و از آن دو، مردان و زنان فراواني را (بر روي زمين)
منتشر كرد، بترسيد از (خشم) آن پروردگاري كه همديگر را به او سوگند ميدهيد از
اينكه پيوند خويشاوندي را گسيخته داريد، همانا خداوند نگهبان اعمال شماست».

«اي كساني كه ايمان آوردهايد! از خدا بترسيد و سخن حق و درست بگوئيد. در نتيجه
خداوند اعمالتان را نيك ميگرداند و گناهان شما را ميآمرزد. و هر آن كس كه اطاعت
خدا و رسولش را بكند قطعاً به پيروزي و كاميابي بزرگ دست مييابد».

اما بعد، درستترين گفتار، ك�م خدا است و بهترين روشها، روش و سنت نيك و
پسنديده محمد است و بدترين كارها، نوآوري در دين است و هر نوآوري در دين
بدعت و سرانجام هر بدعتي، گمراهي و هر گمراهي در جهنم است.
همانا راه و روش نيك رسول خدا در رابطه با جنازه، بهترين راه و روش ميباشد، و
با اسلوب امتهاي ديگر مخالف است. اين روش، شامل احسان و نيك رفتاري با ميت
است و سرانجام باعث ميشود كه براي ميت در قبر و سراي آخرت سودمند گردد، و
همچنين اين روش، شامل احسان و خوبيهايي نسبت به خانواده و خويشاوندان ميت
است و براي انجام بندگي و طاعت زندگان در اجراي مراسم تجهيز و تكفين مردگان،
خوبيها و محاسني را در بردارد. از برنامههاي رسول خدا در كارهاي مربوط به جنازه،
برپايي عبوديت و بندگي به كاملترين وجه براي پروردگار بود و در واقع اين برخورد
نيكو و درست با ميت به خاطر آماده كردنش با بهترين روش و صورت ممكن، براي
م�قات با خداوند متعال بود.
رسول خدا و يارانش به صف ميايستادند، حمد و ستايش پروردگار را ميگفتند و
از خداوند متعال براي ميت بخشش و رحمت و گذشت از گناهانش، ميطلبيدند. سپس
جنازه را دستهجمعي حمل كرده و همراهش ميرفتند و آن را به خاك ميسپردند و
همگان براي او از بارگاه خداوند متعال طلب آسايش و راحتي ميكردند، و اين چيزي
است كه ميت، بيشتر بدان نيازمند است.
از آنجا كه مسأله «عذاب قبر» از مسائل مهم و بزرگ است، بنده بر آن شدم كه
راههاي نجات از آن را در رتو شريعت و دالئل شرعي، بيان كنم. پيش از هر چيز به ذكر
ديث طوالني كه دربارهي احوال ميت است ميردازم و سپس دالئلي را كه «عذاب قبر»
توسط آنها ثابت ميشود بيان مينمايم، چرا كه مسأله عذاب قبر از جمله مسائل
پوشيدهي است كه هر مسلماني الزم است آن را بپذيرد و به آن ايمان بياورد.
سپس اسبابي را يادآورد ميشوم كه انسان به سبب انجام آنها در قبرش عذاب داده

عذاب قبر و راههاي نجات از آن در پرتو شريعت 7
ميشودف و هدف از ذكر اين اسباب آن است كه خواننده از آنها برحذر باشد و دوري
كند. و در پايان به بيان علل و اسباب نجاتدهنده از عذاب قبر پرداختهام و به همين
سبب بنده اين رساله را با نام «كيف تنجو من عذاب القبر» نامگذاري نمودم.
از خداوند متعال ميخواهم كه آن را براي خوانندگان سودمند و در جهت رضامندي و
خشنودي خويش خالص بگرداند و آن را به عنوان بخشي از كارهاي نيك و صالحي كه،
تنها مونس و همدم من در تنهايي و وحشت قبر است، بگرداند. «همانا او شنوا، نزديك و
اجابتكنندهي دعاست.»

* براء بن عازب گفته است: ما همراه رسول خدا براي تشييع جنازهي مردي از
انصار رفتيم، وقتي به قبرستان رسيديم مردم در حال كندن قبر بودند، رسول خدا رو به
قبله نشست و ما نيز اطراف او نشستيم، و چنان بيحركت به سخنان رسول خدا گوش
مياديم كه گويا پرنده باالي سر ما نشسته است. رسول خدا در حالي كه چوبي در
دست داشت آن را در زمين فرو ميبرد و گاهي به طرف آسمان و گاهي به زمين نگاه
ّ ميكرد،

«بار الها، از عذاب قبر به شما پناه ميجويم» و اين دعا را سه مرتبه تكرار كرد، سپس
فرمود: هنگامي كه بنده مؤمني رخت سفر بر ميبندد و راهي سراي آخرت ميشود،
فرشتگان با چهرههاي نوراني و درخشان، مانند خورشيد تابان، در محضر او حاضر
ميشوند و در حالي از آسمان فرود ميآيند كه همراه خود كفنها و خوشبوهايي از
بهشت ميآورند و تا جايي كه چشم كار ميكند فرشتگان او را احاطه

 نویسنده درباره این کتاب می فرماید: مسأله «عذاب قبر» از مسائل مهم و بزرگ است، بنده بر آن شدم که راه‌های نجات از آن را در پرتو شریعت و دلائل شرعی، بیان کنم. پیش از هر چیز به ذکر حدیث طولانی که درباره‌ی احوال میت است می‌پردازم و سپس دلائلی را که «عذاب قبر» توسط آنها ثابت می‌شود بیان می‌نمایم، چرا که مسأله عذاب قبر از جمله مسائل پوشیده‌ای است که هر مسلمانی لازم است آن را بپذیرد و به آن ایمان بیاور سپس اسبابی را یادآورد می‌شوم که انسان به سبب انجام آنها در قبرش عذاب داده می‌شودف و هدف از ذکر این اسباب آن است که خواننده از آنها برحذر باشد و دوری کن و در پایان به بیان علل و اسباب نجات‌دهنده از عذاب قبر پرداخته‌ام و به همین سبب بنده این رساله را با نام «کیف تنجو من عذاب القبر» نام‌گذاری نمودم.